Muhasebe verisini anlamlı sayılara çeviren KPI’lar, şeffaflık kazandırır. Bu yazıda KPI’nın neden ölçülmesi gerektiği, tahsilat ve ödeme süreleri, bilanço hazırlama süresi, hata ve uyum göstergeleri ile vergisel beyan zamanlamasının nasıl hesaplandığı net formüller ve kısa örneklerle açıklanmaktadır.
Muhasebe Departmanı İçin Örnek KPI'lar Nelerdir?
KPI Nedir?
KPI kısaltmasının açılımı “Key Performance Indicator” (Anahtar Performans Göstergesi) olarak ifade edilmektedir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), KPI’yı “hedeflere ulaşmada en önemli görülen göstergelerin alt kümesidir; ilerlemeyi sürekli izlemek için kullanılır” ifadeleriyle açıklamıştır.
Muhasebe Departmanında KPI Neden Ölçülmelidir?
Hesap Verebilme Yükümlülüğü ve Hedeflere Uyumlanma: KPI’lar verileri anlamlı birer göstergeye dönüştürür. Bu veriler sayesinde yöneticiler hataları azaltmak, işleyişi hızlandırmak adımları atabilirler. Şirket dışı faktörlerden olan müşterilere ve yatırımcılara kanıtlanabilen bir tablo sunmaya fırsat tanır.
Süreç Verimliliği ve Maliyetlerin Kontrol Edilebilmesi: Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan rehberde “Her politika alanı ve faaliyet için ekonomiklik, verimlilik ve etkililik göstergelerini de içeren ana performans göstergeleri belirlenmeli ve izlenmelidir.” ifadeleri bulunmaktadır.
Proaktif Risk Yönetimi: KPI’lar sayesinde kurulmuş olan erken uyarı sistemiyle ceza, nakit kaybı ve itibar riskine sebebiyet vermeden gerekli önlemler alınır. Risklerin maliyeti en düşük seviyede tutulmaya devam eder.
Tahsilat Süresi KPI Nasıl Hesaplanır?
Tahsilat süresi KPI; bir işletmenin kredili satışlardan doğan ticari alacaklarını ortalamada kaç günde tahsil ettiğini gösteren KPI’dır. DSO (Days Sales Outstanding) şeklinde kısaltılmaktadır.
DSO = (Ortalama Ticari Alacaklar / Yıllık kredili satışlar) × 365.
Ortalama ticari alacağın 2.500.000 TL ve yıllık kredili satışın 30.000.000 TL olduğu bir kurumda alacakların ortalama tahsil edilme süresi
DSO = (2.500.000 / 30.000.000) × 365 = 30,4 gündür.
Ödeme Zamanlaması ve Cari Borç KPI Nedir?
Ödeme zamanlaması (DPO / Ticari Borç Ödeme Süresi): Şirketin tedarikçilerine ticari borçlarını ortalama kaç günde ödediğini gösterir.
Ticari Borç Ödeme Süresi = (Ortalama Ticari Borçlar / Satışların Maliyeti) × 365.
Ortalama ticari borçların değeri 4.000.000 TL ve satışların maliyeti 24.000.000 TL’dir. Bu durumda ticari borç ödeme süresi:
DPO = (4.000.000 / 24.000.000) × 365 = 60,8 gündür.
Cari Borç KPI (Ticari Borç Devir Hızı): Tedarikçilere olan borçların yıl içinde kaç kez “devir” edildiğini ölçer.
Ticari Borç Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Ticari Borçlar.
Satışların maliyeti 18.250.000 TL ve ortalama ticari borçlar 1.750.000 ise ticari borç devir hızı yılda
Ticari Borç Devir Hızı = 18.250.000 / 1.750.000 = 10,43’tür.
Bilanço Hazırlama Süresi Nasıl Ölçülür?
Bilanço hazırlama süresi, dönem sonu tarihinden bilançoyu “hazır” saydığın tarihe kadar geçen gün sayısıdır.
Dönem 31 Mart tarihinde kapanmıştır. Mutabakatların tamamlandığı bilanço hazır tarihi ise 5 Nisan’dır. Bilanço hazırlama süresi 31 Mart ile 5 Nisan arasındaki 5 gündür.
Hata Oranı ve Muhasebe Uyum KPI’sı Nasıl Belirlenir?
Hata Oranı: Şirketin “hata” diye tanımladığı işlemlerin toplam işlemlere oranıdır.
Hata Oranı (%) = Hatalı işlem / Toplam işlem × 100 olarak hesaplanır.
Ay içinde 1.200 muhasebe kaydı yapıldı, bunların 10’u sonradan düzeltildi.
Hata Oranı (%) = 10 / 1.200 × 100 = %0,83’tür.
Muhasebe Uyum KPI’sı: Resmî veya şirket içi son tarihlere zamanında uyma yüzdesidir.
Uyum (%) = Zamanında tamamlanan iş / Toplam iş × 100 olarak ölçülür.
Bu ay verilmesi planlanan 50 tedarikçi mutabakatının 48’i takviminde tamamlandı.
Uyum (%) = 17 / 18 × 100 = %94,4 olarak belirlenebilir.
Vergisel Beyan Zamanlaması KPI’sı Nasıl Kurgulanır?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmî tarihlerine uygun takvim planlaması düzenlenir. Dâhil edilecek beyannamelerin neler olduğu belirlenir. e-Beyanname sistemindeki gönderim zamanı son tarihten geç değilse “zamanında” kabul edilir.
Vergisel Beyan Zamanlaması = Zamanında verilen beyan sayısı / Toplam beyan sayısı × 100.
24 beyan verilmesi gerekiyordu, 19’u zamanında verildi.
Vergisel Beyan Zamanlaması = (19 / 24) × 100 = %79,2.
Muhasebe Departmanına Uygun 20 KPI
Raporlama: Aylık Kapanış Süresi, Kapanış Sonrası Düzeltme Oranı, Zamanında Kapanış Oranı, Mutabakat İstisna Oranı, Mutabakat Tamamlama Oranı.
Alacaklar: Tahsilat Süresi, Fatura Hatasızlık Oranı, Otomatik Eşleşme Oranı, Tahsilat Etkinliği Endeksi, Ortalama Gecikme Gün Sayısı.
Borçlar: Ödeme Süresi, Fatura Başına Maliyet, Erken Ödeme İndirimi Oranı, Dokunmaksızın İşlenen Fatura Oranı, Üçlü Eşleştirme Başarı Oranı.
Kontrol: Muhasebe Hata Oranı, Regülasyona Zamanında Uyum, Hesap Sertifikasyon Zamanlaması.
Finans Verimi: Finans Toplam Maliyeti, Gelir Başına Finans.
Kaynakça
https://kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/detay/7194/alacaklarin-tahsil-suresi-gun?utm_source=
https://www.trintech.com/blog/16-kpis-to-prioritize/
https://www.entegreraporlamatr.org/tr/images/pdf/ERTA-Borsa-istanbul-AS-Sirketler-icin-Entegre-Raporlama-Rehberi.pdf?utm_source=
https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/06/6855-8DA0253906443FCB40514BB7881B78DC39CC8FAA.pdf
Copyright © 2025 
All Rights
Reserved
