Hafta Tatilinde Çalışan İşçinin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Hafta Tatili Nedir

Hafta tatili, işçilerin yasal olarak sahip olduğu, haftada en az bir gün kesintisiz dinlenme hakkıdır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesi, bu hakkı açıkça düzenlemekte ve işçilere, tatil gününden önce kanunda belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşuluyla, yedi günlük süre içinde en az 24 saat kesintisiz dinlenme imkânı tanınmasını öngörmektedir.

Bu düzenleme, işçilerin fiziksel ve zihinsel olarak yenilenmesini sağlarken, iş sağlığı ve güvenliğini koruma amacı da taşır. Hafta tatili, ücretli bir dinlenme hakkı olduğundan, bu süre içinde çalışmayan işçilerin ücretlerinden herhangi bir kesinti yapılmaz.

Hafta Tatili Hangi Gün Kullandırılır?

Hafta tatili, kanunda belirlenmiş sabit bir gün olmayıp haftanın herhangi bir gününde verilebilir. Burada önemli olan, işçinin haftanın diğer günlerinde çalışmış olması koşuluyla, yedi günlük dönem içinde en az 24 saat kesintisiz dinlenme hakkını kullanabilmesidir.

İşletmelerin çalışma düzenine göre hafta tatili günü değişkenlik gösterebilir. Ancak uygulamada, belirlenen hafta tatili gününün sabit olması gerekir. Örneğin bir işçinin hafta tatili günü Çarşamba olarak belirlenmişse, sonraki haftalarda da aynı günün korunması en doğru yaklaşımdır. Aksi durumda, olası denetimlerde hafta tatili hakkının kesintisiz verilmediği değerlendirmesi yapılabilir ve bu durum işveren açısından geriye dönük risk doğurabilir.

Hafta Tatilinde Çalışma Yasak Mıdır?

Hafta tatili hakkının yasal dayanağı ve teminatı Anayasa’dır. Anayasa, işçilere yedi günlük çalışma süresi içinde en az 24 saat kesintisiz dinlenme hakkı tanımaktadır. Bu hüküm, 4857 sayılı İş Kanunu ile de desteklenerek, işçinin hafta tatilinde çalıştırılmak yerine dinlendirilmesini esas almaktadır. Hafta tatili, işçinin hem fiziksel hem de ruhsal olarak yenilenmesini sağlayan zorunlu bir dinlenme süresidir. Bu süre içinde çalışmayan işçilerin ücretlerinden herhangi bir kesinti yapılmaz; hafta tatili ücreti, işçinin normal çalışma ücreti üzerinden tam olarak ödenir.

Kural olarak, işçilerin hafta tatilinde çalıştırılması yerine dinlendirilmesi gerekir. Ancak sezonluk faaliyetler, inşaat işleri veya personel yetersizliği gibi istisnai durumlarda işçi hafta tatilinde çalıştırılabilir. Bu tür hallerde mutlaka işçinin rızası ile yazılı onay alınması zorunludur.

Hafta Tatilinde Çalışan İşçinin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Her ne kadar kanunda hafta tatilinde çalışmanın ücret hesabı açıkça belirtilmemiş olsa da Yargıtay kararları bu konuda yol gösterici niteliktedir. Yargıtay’a göre, hafta tatilinde çalışan işçiye; çalışmasa dahi ödenmesi gereken 1 günlük hafta tatili ücreti ile birlikte, yapılan çalışma karşılığında 1,5 günlük fazla mesai ücreti verilmelidir. Böylece toplam ödeme 2,5 yevmiye olarak hesaplanmaktadır.

Örnek Hesaplama:

Aylık çıplak brüt ücreti 30.000 TL olan bir işçinin ay içerisinde 1 gün hafta tatilinde çalıştığını varsayalım.

1. Bir günlük normal ücret:

Formül: Aylık ücret / 30

= 30.000 / 30 = 1.000 TL

2. Hafta tatili çalışma ücreti (1,5 günlük):

Formül: 1 günlük normal ücret x 1,5

= 1.000 x 1,5 = 1.500 TL

Bu durumda işçi, aylık 30.000 TL kazancına ek olarak, hafta tatilinde çalıştığı her bir gün için 1.500 TL ilave ücret alacaktır.

Not: Hesaplama, brüt ücret üzerinden yapılmış olup net ücrete yansıma, vergi ve kesintilere göre değişiklik gösterebilir.

Hafta Tatilinde 1 Saat Çalışan İşçinin Ücreti Ne Kadar Olur?

Hafta tatilinde işçi, bir saat dahi çalışsa, bu durum yasal olarak tam gün çalışma olarak kabul edilir. Dolayısıyla işveren, işçiye normal hafta tatili ücreti dışında, yapılan bu çalışma için 1,5 günlük fazla mesai ücreti ödemekle yükümlüdür.

Başka bir ifadeyle; hafta tatilinde çalışmanın süresi kısa ya da uzun fark etmeksizin, çalışmanın gerçekleşmiş olması ek ücret hakkını doğurur. Böylece işçi, hafta tatilinde çalıştığı için toplam 2,5 yevmiye ücret alır.

Hafta Tatilinde Normal Çalışma Süresinin Üzerinde Çalışan İşçinin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Hafta tatilinde işçi, normal günlük çalışma süresi veya altında çalıştırıldığında, bu süre hafta tatili çalışması olarak değerlendirilir ve ek 1,5 günlük daha ücrete hak kazanır. Ancak hafta tatil gününde, normal mesai süresini aşan her çalışma, fazla mesai kapsamına girer ve ayrı şekilde ücretlendirilir.

Örnek:
İşyerinde normal çalışma süresi 08.00 – 17.00 arasıdır. İşçi, hafta tatilinde 08.00 – 19.00 saatleri arasında çalışmıştır.

• 08.00 – 17.00 arası: Hafta tatili çalışma ücreti olarak hesaplanır (1,5 yevmiye ek ücret).
• 17.00 – 19.00 arası: Fazla mesai sayılır ve her saat için normal saatlik ücretin %50 zamlı olarak ödenmesi gerekir.

Bu ayrımın bordroda da doğru şekilde gösterilmesi önemlidir. Böylece hem yasal yükümlülükler yerine getirilmiş olur hem de işçinin hak ettiği ücret eksiksiz olarak ödenir.

Not: Fazla çalışma ücreti, kanunen normal saatlik ücretin en az %50 artırılmasıyla bulunur. Çalışma süresinin bordroda net ve ayrı kalemler halinde yer alması, ileride oluşabilecek uyuşmazlıkların önüne geçer.

Hafta Tatili ile Resmî Tatilin Çakışması Durumunda Ücret Hesabı

Bazı durumlarda işçinin hafta tatili günü, resmî tatil gününe denk gelebilir. Bu durumda işçi çalışırsa, ücret hesabında işçi yararına yorum ilkesi devreye girer.

Normal şartlarda;

• Resmî tatilde çalışma: Her bir gün için 1 günlük ek ücret ödenir.
• Hafta tatilinde çalışma: Her bir gün için 1,5 günlük ek ücret ödenir.

Hafta tatili ile resmî tatil aynı güne denk geldiğinde, işçi lehine olan uygulama tercih edilir. Bu nedenle, söz konusu gün hafta tatili çalışması olarak değerlendirilir ve işçiye 1,5 günlük ek ücret ödenir.

Bu yaklaşım hem yargı kararları hem de iş hukukunun temel ilkeleri doğrultusunda, işçinin dinlenme hakkının korunmasını ve mali haklarının eksiksiz ödenmesini sağlamaktadır.