Liderliğin Testi: Kriz Liderliği

Geçmişten günümüze ülkemizde ve dünyada bir çok kriz yaşanmıştır. Bundan sonra da dünyayı yeni krizlerin beklediği öngörülmektedir.. Ekonomik krizler, doğal afetler, siyasi sorunlar, iklim sorunları, salgın hastalıklar, siber saldırılar gibi birçok boyutta yaşanan bu krizler işletmeleri hem finansal hem de psikolojik açıdan etkilemektedir. Öyle ki devamında belirsizlik, kaos ve değişim vardır. Bu nedenle krizler şirketler için zorlu zamanlardır ve krizlere karşı hazırlıklı olmak zorundadırlar.

Krizi yönetmekten daha da önemli olan şey, liderlerin krizleri öngörmesi ve gerekli tedbirleri baştan almalarıdır. Bu nedenle kriz yönetiminin en önemli adımı kriz öncesi yapılan hazırlıktır. Krize karşı planlama yapan işletmelerin krizden daha az etkilendikleri hatta fırsatlarla çıktıkları görülmektedir.

Liderler için ise kriz sadece zorluk değil, aynı zamanda bir liderlik testidir.Belirsizliğin, baskının ve korkunun yükseldiği bu zamanlarda insanlar her zamankinden çok lidere ihtiyaç duyarlar.

 

Lider, sadece hedef koyan değil; o hedefe ulaşma yolunda insanları etkileyen, güven veren, harekete geçiren kişidir. Kriz dönemlerinde bu özellikler daha da önem kazanır.

Yöneticiden farklı olarak, liderler insanları etkiler, ilham olur ve peşinden sürükler. Yönetici ise, kendisine verilmiş görevleri yerine getiren, çalışanları kontrol edip aralarındaki iletişimi sağlayan kişidir.

Liderliğin hem insan boyutu hem de iş boyutu vardır ve her lider bu iki misyonu beraber taşımak zorundadır. Yani insan ilişkilerini çok iyi yönetmeli ve iş hedeflerine ulaşabilmek için de aynı zamanda iş odaklı olmalıdırlar.

 

Geleneksel liderlik, rutinin içinde öngörülen süreçleri en iyi şekilde yürütmeyi ve sürdürülebilir olmayı hedefler. Kriz liderliği ise düzensizlik içinde yön tayin eder ve zaman baskısı yüksek bir süreç içinde ilerler. İletişim boyutu önemlidir. Sürekli ve şeffaf bir iletişim içerisinde empati ve güvene dayalı olması önemlidir.

Liderin sahada ve görünür olması önemlidir.

Kriz lideri, anlık kararlar almak zorundadır. Belirsizlik altında sakin kalmalı, ekibini hem duygusal hem operasyonel anlamda ayakta tutmalıdır. Liderler, krizleri yönetirken farklı liderlik modellerine ihtiyaç duyabilirler. Etkin bir kriz yönetimi açısından farklı durumlarda farklı davranış şekilleri geliştirmesi gerekebilir. Ya da tek bir krizin her aşaması farklı şekilde yönetilmeyi gerektirebilir. Bu açıdan bakıldığında bir lider, tek bir yönetim tarzına bağlı olmadan durumsal liderlik yaklaşımını benimsemeli ve içinde bulunduğu koşullara uygun esnek stratejiler geliştirebilmelidir.

Sonuç olarak; günümüzde krizler artık kaçınılmazdır. Önemli olan krize yakalanmak değil, krizi iyi yönetebilmektir. Çoğumuzun bildiği gibi kriz kelimesi, Çince’de hem tehlike hem fırsatı ifade eden iki harften oluşur. Bu açıdan bakıldığında krizler iyi yönetildiğinde şirketler için bir fırsat haline de gelebilir.

 

İyi bir kriz lideri, krizden sonraki dönemde durum değerlendirmesi ve planlama yapar. Kriz sürecinde neleri iyi yaptıklarını, neleri daha iyi yapmaları gerektiğini masaya yatırır. Bu süreçte aldıkları kararların sonuçlarının neler olduğunu objektif olarak değerlendirir. Bunun amacı eksiklerini bulmak değil, olası yeni krizler için bir öğrenme sağlamak ve bir dönüşüm yaratmaktır.

 

Para Dergisinin 2023 yılında yayınladığı bir röportaja göre; “Türk yöneticiler, kriz yönetimindeki tecrübeleri, hızlı karar alma becerileri, çok yönlü olmaları, esneklikleri ve kültürel farklılıklara uyum sağlama yetenekleriyle öne çıkıyor. Ekonomide belirsizliklerle başa çıkma deneyimleri, onları küresel platformlarda tercih edilen liderler haline getiriyor. Bu nedenle, yabancı şirketler ve yatırımlar giderek daha fazla Türk yöneticiler tarafından yönetiliyor.”

 

Harvard Business Review Türkiye’de yayımlanan bir makalede, karmaşık ve çok paydaşlı sorunların çözümünde öne çıkan bir liderlik modeli olan “üç şapkalı lider” kavramı ele alınıyor. Bu liderlik tipi; özel sektör, kamu yönetimi ve sivil toplum kuruluşlarının her birinde deneyimi olan, bu alanların hepsinin ihtiyaçlarını anlayıp ortak çözümler geliştirebilen liderleri tanımlıyor.

Makale, Coca-Cola’nın Güney Hindistan’da yaşadığı su krizi örneğinden yola çıkarak, Jeff Seabright gibi liderlerin çevresel sürdürülebilirlik alanında nasıl etkili dönüşümler sağladığını anlatıyor.

Bu liderler, sınırlı kaynak yönetimi, iklim krizi, sağlık giderleri gibi küresel ölçekteki zorluklara çözüm üretirken, hem hükümetlerle hem özel sektörle hem de toplumla etkili iş birlikleri kurabiliyor.

 

https://www.paradergi.com.tr/is-dunyasi-kulis/2023/11/27/turk-yoneticiler-kriz-yonetiminde-uzman

https://hbrturkiye.com/dergi/uc-sapkali-liderlik