Bir İşçinin İşveren Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

BİR İŞÇİNİN İŞVERENE MALİYETİ NASIL HESAPLANIR?

2025 yılında asgari ücrette yapılan artışla birlikte bordro parametreleri yeniden şekillendi. SGK prim oranlarından hazine teşviklerine, işveren ve işçi paylarından gelir vergisi uygulamalarına kadar birçok kalem, ücret hesaplamalarında doğrudan etkili hâle geldi. Bu yazıda, güncel veriler ışığında bir çalışanın işverene maliyeti tüm yönleriyle ele alınmaktadır.

İşveren Maliyeti Nedir?

İşveren maliyeti; bir çalışanın istihdamı karşılığında işverenin devlete karşı üstlendiği tüm yasal yükümlülükleri ve ödemeleri kapsar. Bu sadece işçiye ödenen brüt ücretle sınırlı değildir. İşveren ayrıca SGK işveren primi, işsizlik sigortası primi gibi yasal zorunlulukları da karşılamakla yükümlüdür.

Basit bir ifadeyle işveren maliyeti;
Brüt Ücret + İşveren SGK ve İşsizlik Primleri = Toplam İşveren Maliyeti
formülüyle hesaplanır.

Hesaplama, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve ilgili ikincil mevzuatlar çerçevesinde belirlenen oranlara göre yapılır.

İşçilerden Kesilen Yasal Vergiler Nelerdir?

Çalışanların brüt maaşı üzerinden bazı yasal kesintiler yapılmaktadır. Bu kesintiler; sosyal güvenlik primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisinden oluşur. Çalışan statüsüne göre oranlar ve kapsam farklılık gösterir. Bordro hesaplamalarında genellikle üç ayrı çalışan statüsü dikkate alınır:

Normal Statüde Çalışan

Aktif olarak sigortalı çalışan, emekli ya da engelli olmayan kişilerdir.
Bu statüdeki kişilerden:

• SGK işçi primi: %14
• İşsizlik sigortası primi: %1
• Gelir vergisi: %15’ten başlar, kümülatif matraha göre artan oranlıdır
• Damga vergisi: %0,759

Bu oranlar brüt ücret üzerinden hesaplanır. Net maaş, bu kesintilerin düşülmesiyle belirlenir.

Emekli Statüsünde Çalışan

Sosyal güvenlikten emekli aylığı almakta olup çalışmaya devam eden kişilerdir.
Bu kişilerden:

• SGK primi ve işsizlik sigortası primi kesilmez
• Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP): %7,5 oranında uygulanır
• Gelir vergisi: %15’ten başlayarak artar
• Damga vergisi: %0,759

Engelli Statüsünde Çalışan

Engellilik oranı en az %40 olan, raporlu ve aktif sigortalı çalışanlardır.
Bu kişilerden:

• SGK işçi primi: %14
• İşsizlik sigortası primi: %1
• Damga vergisi: %0,759
• Gelir vergisi: Engellilik derecesine göre belirlenen vergi indirimi matrahtan düşülerek uygulanır.

Engelli vergi indirimi, çalışanın net gelirini olumlu etkileyen önemli bir avantaj sağlar.

İşverenden Kesilen Yasal Vergiler Nelerdir?

İşverenin yasal yükümlülükleri, yalnızca çalışana ödenen maaşla sınırlı değildir. İşveren, her bir çalışan için brüt maaş üzerinden belirli oranlarda yasal prim ve fon ödemesi yapmakla yükümlüdür.

2025 yılı bordro parametrelerine göre işveren;

• %20,75 oranında SGK işveren primi,
• %2 oranında işsizlik sigortası primi
  öder.
• Toplam işveren primi yükü böylece %22,75'e ulaşır.

Teşviklerin İşveren Maliyetine Etkisi Nedir?

Yukarıda belirtilen oranlar, teşviksiz ve temel senaryoyu yansıtır. Ancak 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesi kapsamında belirli kriterleri sağlayan işverenler için %5 veya %4 oranında SGK işveren primi indirimi uygulanabilir. Sanayi siciline kayıtlı imalat sektöründe faaliyet gösteren işyerleri genellikle %5 teşvikten yararlanır.

• Bazı hizmet sektörlerinde ise bu oran %4 ile sınırlandırılır.

Bu teşvik uygulandığında işverenin SGK yükü:

• %20,75 → %15,75 (tam teşvik),
• %20,75 → %16,75 (kısmi teşvik)
  seviyesine düşer. Bu da toplam maliyet kalemini önemli ölçüde azaltır.

Teşvikten yararlanmak için hem çalışanın hem işyerinin mevzuattaki kriterleri sağlaması gerekir. Uygunluk kontrolleri her ay sistem tarafından yapılır, otomatik uygulanmaz.

Teşvikli ve Teşviksiz Senaryo Ayrımı Neden Önemlidir?

Bordro hesaplamalarında yalnızca yasal prim oranlarını bilmek yeterli değildir. İşverenin hangi teşvikten yararlanabileceği, sektörü, işyerinin sicil durumu, çalışanın özel statüsü gibi birçok faktör işin içine girer. Bu bilgilerle sadece 5510 sayılı teşvik değil farklı teşviklerde uygulanabilir.

Bu nedenle bir çalışanın işverene maliyetini hesaplarken;

• Teşviksiz senaryo,
• %5 teşvikli senaryo,
• %4 teşvikli senaryo,

ayrı ayrı hesaplanmalı ve şirket bütçesi buna göre planlanmalıdır. Ek olarak, işbaşı eğitim programları, genç istihdam teşvikleri, kadın istihdamı, engelli istihdamı gibi başlıklarda farklı teşvikler de mevcuttur.

2025 Yılı Asgari Ücretlinin İşverene Maliyeti Ne Kadardır? 

2025 Yılı 30 Günlük Asgari Ücret ve Maliyeti (Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışanlar İçin)

2025 BORDRO PARAMETRELERİ