Engelli İstihdamı ve Engelli Çalışan Hakları

Doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenden dolayı bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybeden kişiler için engelli tanımı yapılmaktadır. Bu kişiler,  çalışma gücünün en az % 40’ ın dan yoksun olduğunu sağlık kurulu raporu ile belgelemişlerdir.

Türkiye’de engelli işçi istihdamı, 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinde ele alınarak yasal olarak desteklenmiştir;
• 50 veya daha fazla işçi(tarım ve orman işletmelerinde 51 veya daha fazla) çalıştırdıkları işçi sayısına göre,
• Özel sektör işyerlerinde % 3 engelli,
• Kamu işyerlerinde ise % 4 engelli ile % 2 eski hükümlü veya terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralanan işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.

Ayrıca aynı il sınırları içerisinde birden fazla işyeri bulunan işveren, çalıştırmakla yükümlü olduğu engelli işçi sayısını, toplam işçi sayısına göre hesaplamalıdır. Bunun takibi düzenli olarak Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır. Gerekli sayıda engelli işçi çalıştırmayan işverenler, kontroller sonucunda bu yasaya uygun olarak engelli bireyleri istihdam sağlamaya özen göstermezler ise idari para cezası ödemek zorundadırlar. Özel sektör işverenlerinin, çalıştırdıkları engelli işçiler için asgari ücret düzeyindeki sosyal güvenlik primi işveren paylarının tamamı karşılanarak teşvik attırılmaya çalışılmaktadır. Ayrıca bir engele sahip çalışanlar için en fazla sabah 8 akşam 8 olarak mesai planlanabilir, gece vardiyasına kalmaları ise yasaklanmıştır. Aksi durumda yine işveren idari para cezası ödemek zorundadır. 2022 yılı için işverenler, engelli işçi çalıştırmadıklarında, her bir işçi için 5.921 TL ödemek zorundadırlar. Alınan bu para cezaları; engelli kişilerin kendi işlerini kurmalarına ve daha rahat edebilmeleri adına destek projelerde kullanılmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünya genelindeki engelli sayısının 1 milyarı aştığı raporlanmıştır. Tüm dünyada engelli bireylerin hakları önemsenirken özellikle gelişmiş ülkelerde engelli bireylerin haklarını önemseyen daha fazla çalışma yapılmaktadır. BM “Engelli Bireylerin Haklarına Dair Sözleşme”  ile engelli bireylerin haklarının tanınması ve savunulması için önemli bir referans kaynağı olmuştur. Sadece yasalardan kaynaklı değil, bu kişilerin sosyal ve iş yaşamında aktif olarak yer alabilmeleri işverenler için sosyal bir sorumluluktur. Şirketler çeşitlilik ve eşitlik politikalarını şirket kültürü haline getirmelidir. Politikalarında ve uygulamalarında bu çalışanlar için eşitliği, esnekliği, rahatlığı ve onların özel ihtiyaçlarını önemsemeli ve desteklemelidirler.

Kaynakça :

İş Dünyası Çeşitlilik ve Kapsayıcılık Rehberi

İş Kanunu

• Paylaş:
• Okunma Sayısı: 703
• Beğen: