İş Kanununda Deneme Süresi ve İşe Alımda Önemi

Deneme süresinin kullanılabilmesi için bu maddenin iş sözleşmesinde açıkça belirtilmesi gerekmektedir ve buna benzer bazı ek koşullar yer alır. Bu koşullar ise;  

• Deneme süreli bireysel iş sözleşmelerinde süre en çok 2 ay olabilir,  
• Deneme süreli toplu iş sözleşmelerinde süre 4 aya kadar uzatılabilir,  
• Deneme süreli iş sözleşmesi, işçinin fiilen işe başlaması ile başlar,  
• Deneme süresi İş Kanunu hükümlerine göre açıkİş Kanunu’nda Deneme Süresi ve İşe Alımlarda Önemi 

Deneme süresi, İş Kanunu ile bağlanmış her sözleşmesinde bulunması gereken karşılıklı olarak hem işçi hem de işverenin haklarını koruyan bir dönemdir. Bir insan kaynakları profesyoneli olarak işe yeni başlayan bir personelin sözleşmesini imzalarken detayını en çok detay öğrenmek istediği sözleşme maddesidir. Sıkça karşılaştığımız bu durumu sizlere de anlatmak istedik. Keyifli okumalar dilerim.. 

4857 sayılı İş Kanunu’nun 15.maddesine göre deneme süresi; “Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.” şeklinde yer alır. 

Deneme süresi personelin fiili olarak işe başladığı tarihe göre baz alınıp hesaplanır. Fakat bazı durumlarda yeniden hesaplanma gibi durumlar yaşanabilir. Bu durumlar ise; 

• Hastalanıp 1 yıl içerisinde iyileşen gazeteci tekrar işe alındığında,  
• İş yerinde çalışırken sakatlanan engelli, eski hükümlü veya terör mağduru işçi öncelikli olarak işe alındığında, 
• Askerlik veya kanundan kaynaklanan herhangi başka bir sebeple işten ayrılan işçi yeniden işe alındığında.  

• ça kararlaştırılmalıdır, 
• Deneme süreli iş sözleşmesinin şekli konusunda yasada açık bir hüküm bulunmamaktadır, 
• Deneme süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçi sendikaya katılabilir veya sendikal faaliyet organize edebilir, 
• İşçiler grev hakkından ve toplu iş sözleşmesinden yararlanabilir, 
• Deneme süresinde sosyal güvencesiz çalıştırılan her işçi için cezai yaptırım söz konusudur, 
• İşçinin bu süre zarfında ücret, tatil gibi temel haklardan yararlanması gerekir, 
• İşçi deneme süresi içerisindeyken iş yeri devredilirse devralan işveren de tazminatsız ve bildirimsiz fesih hakkını kullanabilir. Devir sebebiyle deneme süresinin yeniden başlatılması söz konusu değildir, 
• Deneme süresi İş Kanunu hükümlerine göre sözleşmenin yazılı şekilde yapılması bir geçerlilik değil, ispat şartıdır.  

Peki, işe alımlarda deneme süresinin önemine gelecek olursak, ilk paragrafta bahsettiğim gibi bu süre içerisinde haklar karşılıklı olarak korunur.

İşveren gözünden bakacak olursak; her işe alım elbette kusursuz olmaz. Bazen işe aldığımız personeller işe uygun kişiler olmayabilir, beklentilerimizi karşılayamayabilir veyahut en kötü örnekler mülakat esnasından kendini olduğundan daha yüksek göstermiş olabilir. Bu gibi durumlarda işveren, işçi ile arasındaki iş akdini -eğer sözleşmesinde deneme süresi maddesi bulunuyorsa- tazminatsız bir şekilde sonlandırabilir. Bu sayede yanlış bir işe alımın yol açacağı maddi ve manevi kayıplar minimize edilir.

İşçi açısından baktığımız takdirde de aynı durumlar söz konusudur. Her zaman idealimizdeki işi bulamayabiliriz. İşin beklentilerimizi karşılamaması, ekip arkadaşlarıyla uyumsuzluk yaşamak, vaadedilen şartların sağlanmaması gibi durumlarda da işçi ihbar süresi kullanmadan iş akdini tek taraflı feshedebilir. Zaten bu sebeple deneme süresi bittikten sonra ihbar süresi devreye girmiş olur. Yani ihbar süresi de 2.ay dönümünde devreye girer.  

Ben yazarken keyif aldım, umarım sizler de okurken keyif almışsınızdır. Önümüzdeki yazılarda görüşmek üzere.. https://idenfit.com/blog/deneme-sureli-is-sozlesmesi/