Dönüşümsel liderlik kavramı ilk olarak liderlik uzmanı ve başkanlık biyografi yazarı James MacGregor Burns tarafından 1970’li yıllarda ortaya atılmış bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.

Burns’e göre dönüşümcü liderler vizyon ve kişiliklerinin gücü sayesinde takipçilerine ortak hedefler doğrultusunda beklentileri, algıları ve motivasyonları değiştirmeleri için ilham verebilirler ancak bunun için liderler ve takipçilerin birbirlerini daha yüksek bir ahlaki ve motivasyon seviyesine taşımaları gerekir. Bunun sonucunda ise dönüşümsel liderler, takipçilerinden güven, saygı ve hayranlık kazanırlar.

 Dönüşümcü liderler diğer liderlerden farklı olarak karar almaya veya stratejik planlar oluşturmaya daha az odaklanırlarken bunun yerine vizyonu ileriye taşımaya yardımcı olabilecekleri kurumsal iş birliğini kolaylaştırmaya daha çok odaklanırlar.

Dönüşümsel Liderliğin Bileşenleri

1. Entelektüel Uyarım: Dönüşümcü liderler düzenli olarak varsayımları sorgular, risk alır ve ekip üyelerinin girdilerini ve fikirlerini ister. Başarısızlıktan korkmazlar ve bunun yerine güvenli sohbetlerin olduğu, yaratıcı ve çeşitli bakış açılarının dile getirildiği bir ortam yaratırlar. Bu, çalışanların soru sormalarını, daha açık fikirli olmalarını ve nihayetinde görevlerini yerine getirmenin daha etkili yollarını belirlemelerini sağlar.
2. Bireysel İlgi: Dönüşümsel liderlik ayrıca takipçileri desteklemeyi ve cesaretlendirmeyi de içerir. Destekleyici ilişkileri teşvik etmek için dönüşümsel liderler, takipçilerin fikirlerini paylaşmakta özgür hissetmeleri ve liderlerin her takipçinin benzersiz katkılarını anında takdir edebilmeleri için iletişim hatlarını açık tutarlar. Çalışanların endişelerini ve ihtiyaçlarını dinler, böylece yeterli desteği sağlayabilirler. Bir kişiyi motive eden şeyin bir başkasını motive etmeyebileceği anlayışıyla hareket ederler. Sonuç olarak, yönetim tarzlarını ekiplerindeki çeşitli bireylere uyum sağlayacak şekilde uyarlayabilirler.
3. İlham Verici Motivasyon: Dönüşümcü liderlerin takipçilerine ifade edebilecekleri net bir vizyonları vardır. Bu liderler ayrıca takipçilerin bu hedefleri yerine getirmek için aynı tutkuyu ve motivasyonu deneyimlemelerine yardımcı olabilir. Ekip üyelerinin beklentileri aşmasını teşvik eden birleşik bir vizyonu dile getirebilirler. En motive olmuş çalışanların güçlü bir amaç duygusuna sahip olanlar olduğunu anlarlar. Bu liderler, çalışanları zorlamaktan korkmazlar. Gelecekteki hedefler konusunda iyimser kalırlar ve eldeki görevlere anlam verme konusunda yeteneklidirler.
4. İdealize Edilmiş Etki: Dönüşümcü lider, takipçiler için bir rol modeli görevi görür. Takipçiler lidere güvenip saygı duydukları için, bu bireyi taklit eder ve ideallerini içselleştirirler. Dönüşümcü liderler etik davranışa örnek teşkil eder. Ahlaki davranışları gerekli bir saygı ve güven düzeyi kazandırır. Bu, liderlerin tüm organizasyonu iyileştirmek için çalışan karar alma süreçlerini yönlendirmelerine yardımcı olabilir.

Her lider farklı olsa da dönüşümsel liderler bir dizi temel özellik ile karakterize edilmiş olarak karşımıza çıkarlar. Dönüşümsel bir liderin beş temel özelliği özgünlük, öz farkındalık, alçakgönüllülük, iş birliği ve karşılıklı bağlılıktan oluşur.

Araştırmalar, dönüşümsel liderliği kullanan şirketlerin %60’ından fazlasının değişimleri hızlı ve etkili yaptığını gösterirken günümüzde rekabetin bir hayli kızgın olduğu iş dünyasında, dönüşümsel liderlik kendisine önemli bir yer ediniyor. Bu liderlik tipi ayrıca, şirketlerin ve çalışanlarının hızlı değişen dünya dinamiklerine uyum sağlamalarına da yardımcı oluyor.

Kaynaklar: https://www.verywellmind.com/what-is-transformational-leadership- , https://www.umassglobal.edu/news-and-events/blog/what-is-transformational-leadership