İş Yerinde Koçluk ve Mentorluk

İş Yerinde Koçluk ve Mentorluk

İŞ YERİNDE KOÇLUK VE MENTORLUK

İş hayatında, özel hayatta sürekli adını duyduğumuz Koçluk ve Mentorluk kişinin gelişimi açısından önemli bir yere sahiptir. Kariyer basamaklarını koçluk ve mentorluk destekleriyle birlikte çıkan çalışanlar kuşkusuz bir adım önde olacaklardır. Bu kavramların ne olduğuna, arasındaki benzerlik ve farklara, kurum içerisindeki işleyişine gelin birlikte bakalım.

  Koçluk nedir?

  Türkiye'de de son yıllarda özellikle profesyonel iş hayatında adını sık sık duyduğumuz koçluk, insanın yaşamının kendisidir. Kelime anlamı olarak baktığımızda “coaching; birini, bir yerden bir yere götürme” anlamına gelir. İnsanların kendilerini farklı alanlarda keşfetmesini sağlayan, yürümek istedikleri yolu farkındalıkla seçmelerini ve seçtikleri yolda kararlı bir şekilde devam etmelerini destekleyen, onları gitmek istedikleri noktaya ulaştıran profesyonel bir süreçtir.

  Koçluk genelde terapi, danışmanlık, yöneticilik, mentorluk gibi kavramlarla çok fazla karıştırılabiliyor. Koçluk, iş hayatına dahil edildiğinde uzun vadeli çözümleri beraberinde getirir ve işgücü verimliliğini de arttırır. İş hayatında bir çalışanın gelişimi ya da yaşadığı problemlerin çözülmesi noktasında koçluk yapılabilir. Günümüzde başarılı, en çok kabul gören koçluk yöntemlerinden birisi GROW yöntemidir. Bu yöntem;

  • Hedeflerin belirlenmesi
  • Durumun tespiti
  • Seçeneklerin değerlendirilmesi
  • Aksiyon alma

olarak 4 aşamadan oluşuyor.

Örnek vermek gerekirse işyerinde sorun yaşayan bir çalışan yöneticisiyle bu durumu paylaşıyorsa, yöneticinin bu noktada koçluk yapabilmesi için çalışana doğru sorular sorarak farkındalık kazanmasını sağlaması gerekir.

Öncelikle ona ulaşmak istediği hedefin belirlenmesine yönelik “Ulaşmak istediğin hedefin ne?”, “Ne olduğunda bu durum senin için ortadan kalkmış olacak?” vb. soruları yönelterek hedefi belirleme, ardından açık uçlu sorular ile mevcut durumu değerlendirebilmesi için “Sana bu durum ne hissettiriyor?”, “Sence böyle olmasının sebepleri nelerdir?”, “Bu durumu düzeltmek için daha önce bir adım attın mı?” şeklinde sorular yönelterek konuyu objektif bakış açısıyla ele almasını, ardından çalışanın vermiş olduğu tüm cevaplarla çözüme kavuşması noktasında tüm seçenekleri değerlendirmesini ve son noktada da atacağı adımlar ile ilgili aksiyon planlarının hazırlanması istenir. Amaç, çalışanı harekete geçirmeyi sağlamaktır. Tüm bu aşamalarda aslında çalışanın önyargıları, endişeleri ortadan kalkar. Farkındalık kazanır ve bu bakış açısıyla çalışan için daha uzun vadeli çözümler üretilmiş olur.  

Mentorluk nedir?

Genel olarak kavrama baktığımızda; belirli bir deneyime, donanıma, beceri ve uzmanlığı sahip kişilerin, kişisel ve mesleki anlamda bir başkasına tavsiyeler verip yol gösterdiği süreçtir. Mentorluğun ana temeli bugün ve gelecektir. Daha önce alınan tecrübeler o yoldan yeni gelenlere rehber niteliğindedir.

Mentorluk dört ayrı aşama şeklinde ilerler diyebiliriz. Bunların ilk adımı, “başlangıç” aşaması olup, mentor-danışan tanışacağı aşamadır. İkinci aşama gelişim ve dönüşümün sağlandığı, seansların gerçekleştiği aşamadır. Üçüncü aşama “ayrılma” aşamasıdır ve bu aşama çalışmaların artık uygulanacağı aşamadır. Son aşama ise “yeniden tanımlama” aşaması olup burada mentorluk süreci biter.

Kurum içerisindeki ilk akla gelen mentorluk; deneyimli üstlerin tecrübe kazanmak isteyen astlara deneyimlerini aktarmalarıdır. Şirket politikası, kurum kültürü, çalışma stratejileri ve kariyer yönlendirme konularından da yol göstericilik olarak karşımıza çıkar. Bu süreçte kurum kültürüne daha çabuk adapte olunur ve hata oranı en az seviyeye düşer ve yeni çalışanlar ne yapacaklarına nasıl ilerleyeceklerine daha emin adımlarla karar vermiş olacaklardır.

Mentorluk ve Koçluk Arasındaki Farklar ve Benzerlikler

  • Koçluk süreci genel olarak sorularla ilerlerken, mentorluk de durum daha çok bilgi ve deneyime dayalı olarak ilerliyor.
  • Koçlukta ulaşılması istenen hedef beceri ve davranışları geliştirmeye odaklıyken, mentorluk de hedef genellikle kişisel gelişim ve kariyerdir.
  • Koçlar, kurum içi ve kurum dışı seçilirken, mentorler genelde kurum içinden seçilir.

Arasındaki benzerlikleri de es geçmemek de fayda var;

Kişilerin gelişimine odaklı olup hedefler bireysel olarak belirlenir ayrıca bu hedeflerin yol haritası en başta belirlenir.  İlişkinin temeli ortaklığa dayanır ve iki yönlü ilişkilerdir.

Koçluk ve Mentorluğu kurum içerisinde birlikte ele alırsak, süreç aşamalar şeklinde ilerliyor;

İlk adımda proje belirlenerek kurulmak istenen sistemin amacı, katılımcıları, mentor ve koçları belirlenir. Ardından projenin doğru anlaşılması için kurum içerisinde duyurulur ve projenin doğru algılanması hedeflenir. Danışan ve koç, mentorlerin seçilmesi ve eşleştirmesi yapılır. Bir sonraki yetiştirme aşamasında ise koç ve mentorlere ihtiyaç duyduğu eğitimler verilerek ara dönemlerde ve sürecin sonuna kadar çift yönlü değerlendirmeler yapılır.  Aslında koçluk ve mentorluk her ne kadar deneyimli kişiler tarafından yapılmış olsa da ara ara dışarıdan süpervizyon hizmeti almaları da sürecin performansını olumlu yönde etkileyecektir.

Hareket etmezsen, zincirlerini fark edemezsin.” Tolstoy

Sevgilerimizle,