İŞ DİZAYNI NEDİR VE NASIL YAPILIR?

1) İş Dizaynı Nedir?

Çalışma hayatının teknoloji, ekonomi, sektörel rekabetler gibi faktörlerce etkilenmesi sebebiyle bazı işletmeler esnetmeler yapabilir. Bu esnetmeler sayesinde çalışma ortamı yeniden dizayn edilir ve işletmede dinamik bir yapı ortaya çıkarak iş dizaynı yapılır. Başka bir deyişle işlerin, görevlerin ve işin niteliklerinin çevresel etmenler ile gözden geçirilip, verimli bir şekilde yeniden düzenlenmesine iş dizaynı denir.

Korona virüs salgınından kaynaklanan nedenlerden dolayı iş dünyasının klasik çalışma şekilleri değişti. Bu etki sonucunda şirketler için iş dizaynının önemi daha da arttı. İşletmeler, esnek çalışma, uzaktan / evden çalışma ve iş iyileştirmeleri yaparak bu sürece doğal olarak ayak uydurmak zorunda kaldılar. Zorunlu nedenlerden dolayı ise İş dizaynını iç ve dış çevrede yaşanan değişimlere ayak uydurmak ve işletmenin en temel amacına (varlığını sürdürebilmek) ulaşmada yardımcı olacak bir etken olarak görülebilir. Sadece örgütsel değil aynı zamanda çalışanların fiziksel ve psikolojik sağlıklarını koruyabilmek adına çalışan odaklı da iş dizaynları yapılır. Çalışan odaklı yapılan iş dizaynı İnsan Kaynakları faaliyetlerinden bir tanesidir. İş dizaynı; eğitim ve geliştirme, kariyer planlama ve performans yönetimi gibi diğer fonksiyonları da etkilemektedir.

Örneğin, işinde ustalaşmış ve hep aynı işi yapan çalışana işi artık monoton gelebilir ve yaptığı işten tatmin olmayacaktır. Bu durum çalışan kişide motivasyon düşüklüğüne sebep olur. Çalışanın iş ve görev yapısına yönelik iş dizaynı yapılması gerekir. Yapılan bu düzenleme ile çalışana motive edici nitelikler kazandırılır. Böylelikle yapılacak olan iş, çalışan kişi için yeniden çekici hale getirilir.

2-) İş Dizaynı Yöntemleri

a) İş Basitleştirme (Job Simplification), işin görev, hareket gibi küçük parçalara ayrılması şeklinde yapılır. İşin en kolay, en verimli şekilde yeniden düzenlenmesidir.

b) İş Genişletme (Job Enlargement), yapılan farklı işin sayısı ve niteliklerinin artırılmasıdır. Yatay olarak bir genişlemeden söz edilmektedir. İş genişletme yapılarak çalışanın işe olan ilgi ve motivasyonu arttırmak amacıdır.

c) İş Zenginleştirme (Job Enrichment), işin tamamını bir bütün olarak yetki ve sorumluluklarıyla beraber çalışana verilmesidir. İş genişletmeden farklı olarak dikey olarak genişleme yapılmaktadır.

d) İş Rotasyonu (Job Rotation), örgütlerde üst, orta ve alt kademelerde yaygın olarak kullanılan, çalışanların motivasyonunu sağlamak amacıyla geçici bir süreliğine bir işten başka bir işe geçirilme sürecidir.

e) İş Karakteristikleri Modeli (Job characteristic theory), iş dizaynı yöntemi olarak daha çok bir motivasyon aracı olarak görülmektedir. Hackman ve Oldman tarafından geliştirilmiştir. Motive edici ve performans artırmak için kullanılır.

Şekil 1 İş Karakteristikleri Modeli

Kaynak: Dergipark.com

f) Süreç Yenileme (The Renewal Process), değişim mühendisliği olarak da adlandırılır. Stratejik İK kavramının ortaya çıkmasında etkisi vardır. İşletmelerin rekabet koşullarına uyabilmeleri ve müşterilerine daha iyi, daha kaliteli daha çabuk ve daha ucuz hizmet sunabilmeleri için işletme bünyesindeki tüm süreçlerin köklü bir şekilde gözden geçirilip yeniden yapılandırılmasını ifade etmektedir.

g) Takım Çalışması (Teamwork), takımda bulunan üyeler ortak amaca ve birbirlerini tamamlayıcı becerilere sahip kişilerden oluşmalıdır. İş dizaynında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Daha fazla çalışan katılımıyla daha fazla öğrenmeyi amaçlamaktadır. İşletme ve iş koşullarının analizi iyi bir şekilde yapılmış olmalıdır. İş dizaynı için kurulan takımlarda bazı kavramlar öne çıkmaktadır. En önemlisi ise, kendi kendini yöneten takımlardır. Herhangi bir birime bağlı kalmayarak, ürettikleri fikirlerle amaçlarını belirleyerek iş süreçlerini geliştirirler. Bu gruplarda özellikle Y kuşağına yönelik olarak ekibe dayalı iş dizaynlarının uygulandığı görülmektedir.

İş dizaynı iç ve dış çevre faktörlerinden etkilenen çok yönlü bir uygulamadır. Bu sebeple pek çok iş dizaynı yöntemlerinden bahsedilebilir.

Çalışan Motivasyonu ve Uyumu İçin Yapılan İş Dizaynı Yöntemleri

• Sıkıştırılmış iş haftaları
• Kısmi (Part Time) çalışma                                                 
• Çağrı üzerine çalışma
• İş Paylaşımı
• Tele Çalışma

• Paylaş:
• Okunma Sayısı: 5198
• Beğen: