FAZLA ÇALIŞMANIN BELGELENDİRİLMESİ VE İSPATI

Fazla Çalışma Nedir?

Fazla çalışma İş Kanunu’nun 41. maddesince kanunda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.

“Hukuki anlamda ispat, taraf ya da tarafların talep sonuçlarını dayandırdıkları olguların doğruluğu noktasında hâkimi inandırma çabalarıdır.”

Fazla çalışmanın ispatının yapılmasında işveren ve işçininde hukuken belirli yükümlülükleri bulunmaktadır. İspat etmek ile yükümlendirilen taraf iddiasını/beyanını ispat etmesi gerekmektedir aksi halde karşı tarafın aksini ispat etmesine gerek yoktur. Fazla çalışmanın ispatı ile ilgili İş Kanunu’nda özel bir hüküm bulunmamaktadır ancak Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun hükümleri uygulanmaktadır.

Fazla Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı

İş kanunu Madde 9-Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz.

(Değişik:RG-25/8/2017-30165) Fazla çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay iş sözleşmesinin yapılması esnasında ya da bu ihtiyaç ortaya çıktığında alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmak istemeyen işçi verdiği onayı otuz gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilir.

Mevzuata ulaşmak için tıklayınız.

İspat Yükü

İşveren lehine; işçinin kayıtlarının düzenli ve tam olarak tutulması (örn; kurum tarafından kullanılan personel takip sistemlerinden düzenli olarak çalışanların giriş- çıkış faaliyetlerinin takip edilmesi ve verilerin depolanması), fazla çalışmaların bordrolarda belirtilmesi ve bordroların düzenli olarak imzalatılması gibi işveren tarafınca yapılması gereken yasal yükümlülükleri yerine getirirse herhangi bir hukuki olayda işçiye fazla çalışmasının karşılığını ödediğini ispatlamakta lehine kullanacağı deliller mevcut olacaktır. İşçi fazla çalışmalarını gün ve saat olarak ispatlamalıdır. İşçi tarafından personel kontrol sistemi (kart okutma, yüz tanıtma, parmak okutma vb.) doğru olmadığı ve sistemde sonradan manuel değişiklik olduğunu iddia eder ise mahkeme tarafından incelemeye tabi tutulur.

Tanık Beyanı

İşçi fazla çalışması olduğu zamanları gün ve saat olarak ispatlamalıdır. İşçi fazla çalışmada bulunduğu süreleri tanık beyanı ile ispat edebilir fakat işveren tanık beyanları ile işçisine ödediği fazla çalışma ücretlerini tanık beyanları ile ispat edemez.  

Peki kimler tanık olabilir? Kurumda çalışan işçilerin beyanları esas alınır çünkü kurum içi çalışma sistemini/düzenini ancak işçiler bilebilir (işçinin çalışma arkadaşları, insan kaynakları departmanı çalışanları, idari işler departmanı gibi). “İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.”

Konuyla İlgili Emsal Nitelik Teşkil Eden Bir Yargıtay Kararı İnceleyelim

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi emsal nitelikte bir karara vardı. 

 “Yüksek Mahkeme; fazla mesai yaptığını iddia eden işçinin bu iddiasını ispatla yükümlü olduğuna, işçinin imzasını taşıyan bordronun, sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğinde olduğuna hükmetti.” Olayın detayları; kurum işçisinin iş akdini fesih edince işçinin ilk işi mahkemeye başvurmak oldu. İşçi kıdem, ihbar tazminatlarını ve işçilik haklarının bir kısmını talep ettiğini bildirdi. Mahkeme tarafından işçinin iddia ettiği fazla çalışmasını ispat etmesi yükümünü verdi. Çalışanın imzalı bordrosu aksi ispat edilinceye kadar delil niteliğinde sayılacağı, Yargıtay, "Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla mesai alacağının ödendiği varsayılır. Fazla mesainin ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Mahkemece alınan bilirkişi raporunda, davacı tanıklarının ifadelerine göre hesaplama yapıldığının vurgulandığı kararda; "Yapılan bu hesaplama ile davacının iddialarının aşıldığı anlaşılmakla Mahkemece, fazla mesai alacağı için davacı iddiasıyla bağlı kalınarak emsal dosyadaki gibi hesaplama yapılmalıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. Temyiz olunan kararın, bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir" hükümünü verdi.

• Paylaş:
• Okunma Sayısı: 1672
• Beğen: